Mu nama idasanzwe yabaye ku wa 13 Werurwe 2025 hifashishijwe ikoranabuhanga ry’iyakure, abakuru b’ibihugu bigize Umuryango wa Afurika y’Amajyepfo (SADC) bafashe umwanzuro wo gukura ingabo zabo mu Burasirazuba bwa Repubulika Iharanira Demokarasi ya Congo (RDC).
Iyi nama yayobowe na Perezida wa Zimbabwe, Emmerson Mnangagwa, akaba n’Umuyobozi Mukuru wa SADC, yitabiriwe kandi n’abandi bayobozi barimo Umwami Mswati III wa Eswatini, Perezida Andry Rajoelina wa Madagascar, Joao Lourenco wa Angola, Samia Suluhu Hassan wa Tanzania, Lazarus Chakwera wa Malawi na Hakainde Hichilema wa Zambia. Umwanzuro wafashwe wasobanuye ko ingabo za SADC zizavanwa muri RDC mu byiciro.
Ingabo za SADC, zizwi nka SAMIDRC (SADC Mission in DRC), zoherejwe mu Burasirazuba bwa RDC mu Ukuboza 2023 mu rwego rwo gufasha Leta ya RDC guhangana n’umutwe witwaje intwaro wa M23 wari umaze kwigarurira ibice byinshi bya Kivu y’Amajyaruguru.
Nk’uko byemejwe, ingabo za SADC zizava muri RDC mu byiciro. Umugaba mukuru wa M23, Gen Maj Sultani Makenga, yatangaje ko izo ngabo zishobora gusubira iwabo igihe zibishakiye.
Uku kwigendera kw’ingabo za SADC gusiga RDC igomba kwifatira umwanzuro ku cyerekezo cy’iyi ntambara, niba izakomereza ku rugamba cyangwa niba izashaka inzira ya dipolomasi.
Misiyo ya SAMIDRC yatekerejweho nk’uburyo bwo gushyigikira FARDC mu rugamba rwo gusubiza ubusugire bw’igihugu.
Gusa kuva zatangira imirwano, ingabo za SADC zahuye n’ibibazo bikomeye. Kuva ku wa 23 kugeza ku wa 27 Mutarama 2025, zagabweho ibitero bikomeye n’igisirikare cya M23 mu duce twa Sake na Goma, maze zitsindwa.
Nyuma y’iyo mirwano, izo ngabo zahungiye mu bigo by’Ingabo z’Umuryango w’Abibumbye (MONUSCO), aho zaje kwisanga zigenzurirwa n’abarwanyi ba M23.
Impamvu SADC yafashe icyemezo cyo gukura ingabo muri RDC
Ubushobozi buke bwo gutsinda intambara: Ingabo za SADC zatsinzwe n’abarwanyi ba M23, bigaragaza ko kutagira imbaraga zihagije byo guhindura isura y’intambara.
Kutumvikana kw’abaturage n’abayobozi: M23 yagiye isaba ko ingabo z’amahanga ziva muri RDC kuko zabonwaga nk’izingeje umuriro ku ntambara.
Ihenda ry’iyi misiyo: Ibihugu bya SADC byatangiye kubona ko kugumana ingabo muri RDC ari umutwaro uremereye ku bukungu bwabyo.
Kutumvikana mu ruhando rwa dipolomasi: Kubera uruhare rw’u Rwanda rukunze gushinjwa muri iyi ntambara, ibihugu bimwe byatinye kuba byakwishora mu makimbirane y’akarere.
Ingaruka z’Ukwegura kw’Ingabo za SADC
Kwiyongera kw’ubushobozi bwa M23: Kuba nta yindi misiyo izasimbura SADC bishobora gutuma M23 ikomeza kwigarurira ibice byinshi.
Igihombo ku gisirikare cya RDC: FARDC izaba isigaye idafite ubufasha bukomeye bw’amahanga.
Ibibazo by’umutekano mu karere: Kongera kwimura abaturage, ubwicanyi no guhungabana k’umutekano muri Kivu y’Amajyaruguru.
Guhinduka kw’imibanire ya SADC n’indi miryango y’Afurika: Kunanirwa kugarura amahoro bishobora gutuma SADC itakarizwa icyizere.
