Mu mateka mashya ya politiki y’u Rwanda, Perezida William Ruto na Raila Odinga, umuyobozi w’ishyaka ODM, bashyize umukono ku masezerano yo gukorana muri Leta imwe. Ibi byatangajwe ku itariki ya 7 Werurwe 2025, mu muhango wabereye kuri Kenyatta International Convention Centre (KICC), bishyira iherezo ku kutavuga rumwe kw’aba banyapolitiki bakomeye. Iyi gahunda nshya ishobora guhindura isura ya politiki ya Kenya, ikazana ubwiyunge n’iterambere ry’igihugu.
Politiki ya Kenya imaze imyaka myinshi irangwa n’uguhangana gukomeye hagati ya William Ruto na Raila Odinga. Mu matora ya 2022, Ruto yatsinze Odinga mu buryo bwateje impaka, bituma haba imyigaragambyo ikomeye mu gihugu. Nyuma y’ayo matora, umwuka wa politiki wakomeje kuba mubi, abaturage bagaragaza ubushyamirane n’ubwishyu.
Nyuma y’imyaka ibiri, aba bayobozi bombi batangiye ibiganiro bigamije kwiyunga no gukorera hamwe mu nyungu z’igihugu. Ibi bisa n’ibyabaye mu 2018 ubwo Raila Odinga yagiranaga “Handshake” na Perezida Uhuru Kenyatta, bagashyiraho leta ihuriweho kugira ngo bashyire iherezo ku makimbirane yari amaze igihe.
Ibikubiye mu Masezerano
Amasezerano hagati ya William Ruto na Raila Odinga afite intego yo gufatanya mu miyoborere y’igihugu. Ibyingenzi byumvikanweho ni ibi bikurikira:
- Ishyirwa mu bikorwa ry’Imyanzuro ya NADCO: Impande zombi zemeye gushyira mu bikorwa imyanzuro yafashwe n’itsinda ry’ubwiyunge, rigamije kunga abanyagihugu no kurengera uburenganzira bwa buri wese.
- Impinduka mu Bukungu: Ubufatanye buzibanda ku kuzamura ubukungu, guhanga imirimo no gufasha urubyiruko hamwe n’amatsinda y’abatishoboye.
- Ubutabera no Gucunga Neza Umutungo wa Leta: Impande zombi ziyemeje gukorana mu kurwanya ruswa no kuzamura imikorere y’inzego za Leta.
- Guhabwa Indishyi ku Bahitanywe n’Imyigaragambyo: Leta izishyura imiryango y’abaguye mu myigaragambyo yabaye mu mwaka wa 2023, mu rwego rwo kunga abanyagihugu no gukira ibikomere by’amateka.
Iyi gahunda nshya yakiriwe mu buryo butandukanye:
Abasesenguzi ba Politiki: Hari ababona iyi gahunda nk’uburyo bwiza bwo guhuza igihugu no guharanira iterambere ry’abaturage. Bemeza ko ubufatanye bushobora gukemura ibibazo byari byarananiranye.
Abatavuga Rumwe n’Ubutegetsi: Hari impungenge ko ubu bufatanye bushobora guca intege uruhanderutavuga rumwe na Leta, bikagira ingaruka mbi ku ishyirwa mu bikorwa ry’ubusugire bwa demokarasi.
Abaturage: Abaturage bamwe babonye ibi nk’intambwe nziza yo kongera kunga igihugu, mu gihe abandi bakomeje gushidikanya ku nyungu bwite zaba ziri inyuma y’aya masezerano.
Aho Bitandukaniye n’Amateka
Aya masezerano yibutsa uburyo Perezida Mwai Kibaki na Raila Odinga bashyizeho Guverinoma y’ubumwe muri 2008, nyuma y’imvururu zabaye mu matora. Ibi kandi bisa n’ubwumvikane bwabaye hagati ya Raila Odinga na Uhuru Kenyatta mu 2018. Ibi bikorwa bigaragaza ko muri Kenya politiki yo kwiyunga hagati y’abatavuga rumwe yakoreshejwe inshuro nyinshi kugira ngo igihugu kigire ituze.
Inzitizi Zishobora Kubaho
Nubwo aya masezerano agaragara nk’igikorwa cyiza, hari imbogamizi zishobora gutuma atagerwaho:
Ihuza ry’Imigambi ya Politiki: Buri ruhande rufite politiki yarwo, bityo bigasaba ibiganiro bihagije kugira ngo hagerwe ku bumwe bw’imigambi.
Kubungabunga Ubumwe mu Mashyaka: Ishyaka ODM na Kenya Kwanza bizakenera gukorana mu gihe kimwe bikarinda ibisanzwe byarangaga amashyaka yabo.
Icyizere cy’Abaturage: Kugira ngo abaturage bemere ibi bikorwa, bazasaba kubona impinduka zifatika zigaragaza ko ubufatanye bugamije inyungu rusange aho kuba inyungu za politiki.
Icyo Ibi Bisobanuye ku Hazaza ha Kenya
Niba iri huriro rigerageje gukemura ibibazo by’ubukungu, ubwiyunge n’iterambere ry’igihugu, ryaba intambwe ikomeye ku rugendo rwa demokarasi muri Kenya. Ariko, niba bigaragara ko intego ari inyungu za politiki kuruta iby’abaturage, iri huriro rizasiga icyasha mu mateka ya politiki y’igihugu.
Umwanzuro
Ubufatanye bwa Perezida William Ruto na Raila Odinga ni intambwe ikomeye mu guhindura politiki ya Kenya. Ibi bishobora kuba urugero rwiza rwo gukemura amakimbirane no gufatanya kubaka igihugu. Nyamara, aya masezerano azasuzumwa cyane n’abaturage, bareba niba koko agamije inyungu rusange cyangwa ari amayeri ya politiki.
Igihe kizerekana niba iyi gahunda ari intangiriro y’ubwiyunge bw’igihugu cyangwa indi nzira yo gukomeza guhindura politiki ishingiye ku nyungu bwite.